بازی با جان مردم در سکوت مجری قانون

13

یک مدرس حقوق مهندسی گفت: نگرانی از بروز حوادث طبیعی باعث شد تا در سال‌های اخیر بیمه کیفیت ساختمان در ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شود، هرچند که هنوز در کشور غیرقابل اجراست.

به گزارش “اقتصاد24” از میان ۴۰ نوع بلایای طبیعی، ۳۱ نوع آن در ایران رخ می دهد. آخرین گزارش منتشرشده در جهان، بیانگر این است که ایران با ۲۳۵ حادثه طبیعی و فنی طی ۴۲ سال گذشته، یازدهمین کشور حادثه خیز جهان شناخته شده است.

از سوی دیگر آمارها از وضعیت مقاوم سازی ساختمان ها در کشور، تأسف بار و تکان دهنده است، چرا که بیش از ۹۰ درصد خانه های روستایی و در حدود ۷۰ درصد ساختمان های شهری در برابر زلزله مقاوم نیستند. با توجه به ارزش بالا و روبه فزونی ساختمان ها در کشور و افزایش تقاضا برای مسکن به جهت افزایش جمعیت، مشارکت صنعت بیمه به منظور تأمین خاطر و امنیت سرمایه گذاران در این صنعت به لحاظ کیفیت ساخت و ساز بر هیچ کس پوشیده نیست.

از اینرو خبرنگار اقتصاد۲۴ برای تبیین نقش بیمه تضمین کیفیت ساختمان در ارتقای ساخت و ساز و اثر آن در کاهش تلفات و خسارت های بلایای طبیعی گفتگویی با دکتر محمدرضا محمدیان پژوهشگر و مدرس حقوق مهندسی انجام داده است که در ادامه می آید:

بیمه تضمین کیفیت ساختمان در کشورهای دیگر به چه صورت است؟

– امروزه در کشورهای مختلف جهان از جمله کشورهای اروپایی، کارفرما و طرف های درگیر در پروژه ساختمانی، از همان ابتدای امر، از حضور یک شرکت بیمه استقبال می کنند؛ نقش بیمه در این میان تأمین آسودگی خیال برای افراد مسئول در پروژه ساختمانی (طراح، پیمانکار، مهندسین مجری، ناظر، شرکت های کنترل کیفیت) و در نهایت تأمین آسایش برای مصرف کننده است.

در کشور فرانسه قانون اسپنتا مصوب ۱۳۷۹/۱/۱۴ ، سیستم مسئولیت پذیری طرف های درگیر در صنعت ساخت و ساز را به منظور تأمین و تضمین کیفیت ساختمان به تفکیک تعیین کرده است. صنعت ساختمان به رغم وضعیت رکود کنونی، همواره به عنوان یکی از ابزارهای تولید ناخالص ملی و ایجاد رشد و توسعه پایدار در کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است.

نقش بیمه در افزایش کیفیت ساخت و ساز چیست؟

– توجه به نقش صنعت بیمه در کاهش ریسک های صنعت ساختمان می تواند بسیار بااهمیت باشد و به عنوان یک عامل اثرگذار در کاهش ریسک های موجود در صنعت ساختمان عمل کند. با بیمه می توان آثار زیانبار ناشی از عدم کیفیت ساختمان را تحت پوشش حمایتی قرار داد. به همین منظور با احتساب یک بیمه نامه مناسب می توان پوشش بیمه ای در مقابل این نوع ریسک را از شرکت های بیمه گر مطالبه کرد. بیمه مرکزی ج.ا.ا براساس نامه شماره ۳۷۷۶ مورخ ۱۳۸۷/۰۲/۱۵ نرخ و شرایط، نحوه صدور و شرایط عمومی بیمه نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان را به کلیه شرکت های بیمه دولتی و خصوصی فعال در کشور ابلاغ کرده است.

نظام ساخت و ساز شهری ضابطه احداث ساختمان ها در محدوده شهری است. با توجه به قرارگیری انسان ها در ساختمان های شهری، ضوابط احداث ساختمان ها می تواند در راستای افزایش راحتی، آسایش و ایمنی ساکنین آن مورد استفاده قرار گیرد. از مهمترین ضوابطی که طی چند دهه گذشته به شدت مورد توجه برنامه ریزان عرصه ساخت و ساز قرار گرفته، بیمه تضمین کیفیت ساختمان است.

بیمه تضمین کیفیت ساختمان چیست؟

– نگرانی از بروز حوادث طبیعی باعث شد تا در سال های اخیر بیمه کیفیت ساختمان در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار شود. بر همین اساس بحث بیمه تضمین کیفیت ساختمان مطرح شد که این طرح با هدف اصلی ارتقای کیفیت ساخت و ساز در ساختمان ها بین مسئولان و کارشناسان به میان آمد و بر اساس این طرح مقرر شد شرکت های بیمه به عنوان ناظر بر عملکرد مجریان و مهندسان و همچنین مصالح مورد استفاده در ساختمان ها نظارت داشته باشند و از این طریق کیفیت و دوام یک ساختمان را تضمین کنند.

بیمه تضمین کیفیت ساختمان ، بیمه نامه ای است که بر اساس آن هر ساختمانی که در کشور ساخته می شود اعم از مسکونی و غیر مسکونی قبل از ساخت، بیمه می شوند تا به این ترتیب بیمه نظارت دقیقی از زمان آغاز پروژه تا تحویل ساختمان انجام دهد که اگر ساختمان مورد نظر بر اساس ضوابط مهندسی ساخته شده و استانداردهای مورد نظر را رعایت کرده باشد، گواهی کیفیت ساختمان دریافت می کند.

مسکن یکی از نیازهای اساسی جامعه، پس از غذا و پوشاک است و از سوی دیگر مردم آن را به عنوان یک کالای سرمایه ای می بینند که بخش بزرگی از دارایی آنها را تشکیل می دهد. از این رو برخی شرکت های بیمه با تحمل هزینه تحقیق و ارزیابی بازارهای داخلی و خارجی و با در نظر گرفتن این نکته که کشور ایران بر روی خط زلزله قرار دارد، بیمه تضمین کیفیت ساختمان را طراحی و سرانجام در مرداد ماه سال ۱۳۸۶ موفق به اخذ مجوز بیمه عیوب پنهان سازه های غیر صنعتی از بیمه مرکزی ج .ا.ا شدند. در این بیمه نامه نه تنها استفاده کننده آن با آرامش خاطر از پروژه بهره مند می شود بلکه دست اندرکاران ساخت و ساز (طراح، محاسب، سازنده و…) در زمان ساخت با خرید بیمه کیفیت ساختمان همانند ارائه یک گارانتی ده ساله، نه تنها باعث ایجاد ارزش افزوده برای پروژه خواهد شد بلکه مسئولیت جبران خسارت را به عهده شرکت بیمه خواهد گذاشت.

بیمه تضمین کیفیت ساختمان از چه سالی تصویب و قابل اجرا بود؟

– پس از زلزله دلخراش سال ۱۳۶۹ در شهر رودبار استان گیلان، از طرف کمیته مبارزه با سوانح طبیعی یونسکو، تحقیقی درباره همگانی کردن بیمه زلزله ساختمان های مسکونی در ایران انجام و در آن تحقیق و پژوهش مدلی برای بیمه زلزله تهیه شد که ترکیبی از بیمه زلزله در کشورهای زلزله‌خیز از قبیل ژاپن، مکزیک و چند کشور دیگر بود.

بعد از وقوع زلزله سال ۱۳۸۲ در شهر بم استان کرمان پی‌گیری بیمه زلزله ساختمان های مسکونی جدیدتر شد و در سال ۱۳۸۴ توسط سه سازمان بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور بر روی طرح بیمه‌ای تحت عنوان “بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان” کار و فعالیت شد تا اینکه در سال ۱۳۸۶ به شکل کنونی درآمد.

در سال ۱۳۸۷ لایحه اجباری شدن این بیمه از طرف دولت به مجلس ارائه شد و همزمان در ۱۵ اردیبهشت ماه همان سال آئین‌نامه اجرای آزمایشی آن به مدت ۵ سال از طرف بیمه مرکزی ایران به کلیه شرکت های بیمه ابلاغ شد و شرکتهای بیمه موظف شدند حداکثر دو ماه قبل از اتمام دوره آزمایشی، گزارش عملکرد این بیمه را به بیمه مرکزی ایران اعلام کنند تا اقدامات بعدی صورت گیرد.

اهداف بیمه تضمین کیفیت ساختمان را چگونه ارزیابی می کنید؟

به طور حتم بیمه تضمین کیفیت ساختمان اهداف بسیار مهمی را مانند حفظ ثروت های ملی ، توسعه امنیت سازندگان و سرمایه گذاران بخش ساختمان، گسترش بازار بیمه کشور در بخش ساختمان، حمایت و حفظ حقوق مصرف کنندگان، ارتقای کیفیت ساختمان ها، سهولت در امر فعالیت بنگاه های اقتصادی و بانک ها در جهت اعطای وام ساخت و خرید مسکن پس از ارائه گزارش بازرسین طرف قرارداد بیمه گر و پوشش های بیمه ای مرتبط را دنبال می کند.

مزایای برخورداری از پوشش بیمه تضمین کیفیت ساختمان چیست؟

– از مهمترین مزایای بیمه تضمین کیفیت ساختمان می توان به جبران هزینه ساخت پس از تخریب کل ساختمان و یا قسمت خسارت دیده، جبران هزینه تعمیر، جایگزینی، نوسازی و یا مستحکم سازی ساختمان هایی که بر اثر آشکار شدن عیوب پنهان دچار خسارت شده و بازگرداندن وضعیت ساختمان به قبل از وقوع خسارت ، جبران هزینه های لازم برای پاکسازی محل و برداشت ضایعات و جلوگیری از تخریب و توسعه خسارت و همچنین پرداخت مبلغ خسارت در سه مرحله از زمان شروع تا پایان کار ساختمان برای مدت ده سال اشاره کرد.

سخن پایانی

– طبق مصوبه مجلس در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۹ به منظور مقاوم سازی ساختمان ها و اصلاح الگوی مصرف به ویژه مصرف انرژی در بخش ساختمان و مسکن، شهرداری ها مکلفند نسبت به درج الزام رعایت مقررات ملی ساختمان در پروانه‌های ساختمانی اقدام کنند. صدور پایان‌کار برای واحدهای احداث شده بر مبنای این پروانه‌ها، منوط به رعایت کامل این مقررات است.

طبق مصوبه مجلس متخلفان از مقررات ملی ساختمان از جمله طراح، ناظر، مجری و ‌مالک بر اساس آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیأت وزیران می رسد علاوه بر رفع نقص و جبران خسارت، محکوم به پرداخت جریمه می‌شوند.

همچنین صدور پروانه هرگونه ساختمان منوط به ارائه موافقت‌ اصولی بیمه کیفیت ساختمان احداثی است. شرکت های بیمه مکلفند براساس بیمه نامه صادره در صورت ورود هرگونه خسارت در طی ۱۰ سال به ساختمان احداثی، خسارت های وارده را ظرف سه ماه جبران کنند. در ادامه این مصوبه، کلیه مجریان دولتی موظف شدند مسؤولیت حرفه ای خود و در صورت نیاز، مسؤولیت سایر عوامل مرتبط در طراحی، محاسبه و نظارت ساختمان های تحت پوشش خود اعم از شهری و روستایی را نزد یکی از شرکتهای دارای صلاحیت بیمه کنند.

بنابراین بیمه کردن کیفیت اجرای ساختمانی که به مسوولیت مجری ساخته می شود براساس ماده ۱۸ آیین نامه ماده ۳۳ قانون، از طریق ارایه بیمه نامه تضمین کیفیت ساختمان و یا ارایه تضمین نامه کتبی و قانونی، به نفع صاحب کار یا صاحب کاران الزامی است اما متأسفانه تاکنون این مصوبه در کشور به طور کامل و فراگیر برای کلیه ساخت و سازهای کشور اجرایی نشده و موضوع بکارگیری مجریان ذیصلاح در پرده ابهام است. با وجود لزوم اجزای مصوبه مذکور و تأکید قانونگذار به نمایندگی از سوی آحاد مردم ، بسیاری از شهرداری های کشور به صورت سلیقه ای عمل کرده و به دلیل فقدان وجود افراد دارای صلاحیت درحوزه ساخت و ساز و عدم حضور و مشارکت شرکت های بیمه ای برای صدور بیمه تضمین کیفیت ساختمان ، همواره شاهد ساخت وسازهای بی کیفیت و ناایمن هستیم.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *