کتاب حقوق ساخت و ساز با هدف ارائه ساختار و اصول حقوقی رایج در صنعت ساخت و ساز و قراردادهای مرتبط با آن نگارش یافته است. بررسی پیشینه علمی این شاخه از حقوق در ایران نشان می‌دهد که اکثر کتب و مقالات منتشر شده در این زمینه حول محور قراردادهای منتشر شده دولتی شکل گرفته و در نتیجه به قراردادها خصوصی افراد توجه نشده و همچنین بررسی عمیقی در مورد جوانب حقوقی مختلف این صنعت انجام نشده است. کتاب حاضر با عنوان کلی «حقوق ساخت و ساز» تلاش نموده است که تا حد ممکن مسائل حقوقی مطرح در این زمینه را بررسی و با مطالعه تطبیقی در کشورهای حقوق کامن لا، رویه و اصول جاری در این حوز حقوقی را مورد بررسی قرار دهد.
کشورهای دارای حقوق عرفی (کامن لا) و به طور خاص انگلستان، دارای سابقه بسیار طولانی در زمینه حقوق ساخت و ساز هستند به طوری که یکی از اولین کتابهای حقوقی در این زمینه با عنوان «قراردادهای مهندسی و ساخت هادسون» در سال 1891 توسط آلفرد هادسون تدوین شده است. در بیش از یک قرن اخیر، کتابها و نشریات تخصصی متعددی در حقوق انگلستان و سایر کشورهای انگلیسی زبان تدوین و منتشر شده اند که این حوزه حقوقی را توسعه داده اند. در کنار این مطالعات علمی، آراء داوری و احکام صادره از دادگاه‌های مختلف در کشورهای «کامن لا» نیز در بسط و گسترش این حوزه تاثیر بسزایی داشته اند. عرصه حقوق ساخت و ساز به حدی گسترده است که به جرأت می‌توان گفت مباحث مطرح شده در این کتاب، با وجود مبسوط بودن، تنها مقدمه ای بر مباحث این حوزه محسوب می‌شود و همین امر باعث شده است که برخی از مطالب بیشتر جنبه توصیفی پیدا کنند و زمینه برای تحلیل‌های حقوقی باز نگه داشته شود. همانگونه که در پاورقی بسیاری از فصول این کتاب دیده می‌شود، به منابع مختلفی برای مطالعه ارجاع داده شده است، در حالی که منابع جدید نیز همچنان در حال تدوین و انتشار هستند.
فصل اول این کتاب به بیان تاریخچه و تعریف حقوق ساخت و ساز اختصاص داده شده و در ادامه مهمترین افراد دخیل در این صنعت (کارفرما، پیمانکاران اصلی و فرعی، مشاوران، اداره کننده و غیره) مورد توصیف و بررسی قرار گرفته اند. در فصل دوم کتاب روشهای مختلف تحویل پروژه و ساختارهای قراردادی آنها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. این روشها به دو دسته کلی روشهای سنتی و غیر سنتی تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای مزایا و معایبی هستند و کارفرما با توجه به نیاز خود و شرایط پروژه، می‌تواند هرکدام را انتخاب نماید. در انتهای این فصل نیز به فرم‌های استاندارد قراردادی در صنعت ساخت و ساز اشاره شده است.
در فصل سوم کتاب به قراردادهای همکاری و تامین سرمایه پرداخته شده و قراردادهای مشارکت عمومی-خصوصی و قراردادهای امتیاز و جوینت ونچر در حوزه ساخت و ساز مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم به روشهای انتخاب پیمانکار اختصاص داده شده و مناقصه قانونی و قراردادی به طور جامع مورد تحلیل واقع شده است. فصل پنجم این کتاب به طور خاص به انعقاد قراردادهای پیمانکاری، شرایط صحت آن و شروط مختلفی که در آن ذکر می‌گردد، پرداخته شده در حالی که فصل ششم به یک شرط مهم، یعنی قیمت گذاری در قرارداد پیمانکاری و روشهای پرداخت آن اختصاص داده شده است. تعدیل قیمت، خسارت تاخیر در پرداخت، تهاتر دیون کارفرما و پیمانکار، تعلیق کارها به دلیل عدم پرداخت و حساب بانکی پروژه از دیگر عناوین جالب توجه فصل پنجم کتاب می‌باشد.
فصل هفتم راجع به بحث «تغییر» در دامنه کارهای پیمانکار است که مفهوم آن، نتایج و آثار آن و نحوه اجرای آن مورد بررسی قرار گرفته است. تمرکز فصل هشتم کتاب بر محل اجرای پروژه است که دارای جنبه‌های مهم حقوقی می‌باشد. دسترسی به محل اجرای پروژه، مسئولیت نسبت به آن، وضعیت‌های پیش بینی نشده در محل، حفاظت از زمین و دیوار مجاور، مراقبت از رهگذران و همسایگان و مالکیت مصالح موجود در محل از عناوین اصلی این فصل هستند. فصل نهم کتاب حاضر به موضوع زمان و آثار آن بر پروژه‌های ساخت و ساز پرداخته و زمان اجرا، تکمیل کارها، محاسبه زمان و تاخیر‌های ایجاد شده در کار و نتایج آن مورد تحلیل قرار گرفته است. در فصل دهم به طور خاص به حقوق مالکیت فکری در صنعت ساخت و ساز پرداخته شده و این سوال که آیا طرح‌ها و مدارک موضوع پیمان مورد حمایت قوانین مالکیت فکری هستند و مالکیت این حقوق در یک پروژه ساختمانی متعلق به چه کسی است، مورد مطالعه قرار گرفته است.
فصل یازدهم کتاب حقوق ساخت و ساز به عیوب و نواقص موجود در سازه، انواع آن و مسئولیت ناشی از آنها اشاره می‌کند و به وظایف پیمانکار در این شرایط و تضمین‌های موجود در قرارداد پیمانکاری برای اصلاح عیوب می‌پردازد. مطالعه بحث تضمینات موجود در یک قرارداد پیمانکاری در فصل دوازدهم این کتاب انجام شده است و پس از بررسی تضمینات موجود در قوانین ایران، به تضمینات خاص قراردادهای پیمانکاری مثل تضمین انجام تعهدات و تضمین حسن انجام کار پرداخته شده است. فصل سیزدهم به اصول حاکم بر قراردادهای بیمه و انواع بیمه‌های رایج در پروژه‌های عمرانی اعم از تجاری و تامین اجتماعی، اختصاص داده شده است. تمرکز فصل چهاردهم بر روی تحلیل موضوع مهم مسئولیت مدنی و بررسی اصول آن در پروژه‌های عمرانی است و مسئولیت مدنی مهمترین فعالان این صنعت نیز مورد پژوهش قرار گرفته است. فصل پانزدهم این کتاب به نقض و خاتمه قرارداد پیمانکاری می‌پردازد که در آن مباحث مختلفی مانند فسخ و انفساخ قرارداد پیمانکاری و خاتمه آن با اجرای تعهد و آثار هرکدام، مطرح شده است. در فصل آخر یعنی فصل شانزدهم این کتاب به حل اختلافات اشخاص فعال در این صنعت پرداخت شده و روشهای مختلفی مانند میانجیگری، کارشناسی، داوری و روش قضایی مورد بررسی قرار گرفته است.
در کتاب حاضر سعی شده است که مباحث پیچیده حقوق ساخت و ساز به طور ساده و شفاف بیان شود، لیکن آشنایی مقدماتی با مباحث حقوقی و به طور خاص مباحث حقوق قراردادها برای فهم برخی از مطالب ضروری به نظر می‌رسد. این کتاب همچنین می‌تواند مرجع مناسبی برای کارفرمایان، پیمانکاران و سایر فعالان این صنعت باشد تا در صورت لزوم پاسخ‌های حقوقی خود را بیابند.
